antik yunan filozofları listesi

Antik dönem itibarıyla felsefi düşünceye katkı sağlamış birçok filozof, Anadolu coğrafyasında yaşamıştır. Diogenes, Aristoteles, Epiktetos ve Lukianos da bunlar arasında öne çıkanlardandır.

Anadolu’da Yaşamış Antik Filozoflar

ANADOLU’DA YAŞAMIŞ ANTİK FİLOZOFLAR

Thales

Milet’te (Aydın/Didim) yaşamıştır. Bazı kaynaklara göre tarihin ilk filozofu ve bilim insanı olarak kabul edilir. Evrene yönelik açıklamasında maddeye dayalı bir ilke öne sürmüştür. Felsefe dışında matematik, geometri ve astronomi gibi alanlarda da çalışmaları vardır. Güneş tutulmasını önceden tahmin ettiği söylenir. Geometride kendi ismiyle geçen “Thales Teoremi”ni oluşturan da odur.

Anaksimandros

Thales gibi Milet’te (Aydın/Didim) yaşamıştır ve onun öğrencisi olarak kabul edilir. Matematik, astronomi, haritacılık ve doğa gibi konularda da çalışmalar yapmıştır. Güneş saati üzerinden güneşin konumunu belirleyen bir alet geliştirdiği ve yeryüzü haritalarını çizdiği de söylenir.

Anaksimenes

Milet’te (Aydın/Didim) yaşamış filozoflardandır. Anaksimandros’un öğrencisi olduğu kabul edilir. Evren sistemi ve varlıkların oluşmasıyla ilgili düşünceleri felsefe tarihinde öne çıkmıştır. Astronomi alanında çalışmalar yapmıştır. Güneş ve Ay tutulmaları hakkında doğru bilgiler vermiştir.

Anaksagoras

Klazomenai’da (İzmir/Urla) yaşamıştır. Felsefe tarihinde varlıkların temeline yönelik “nous” kavramıyla öne çıkmıştır. Bu kavram, maddeleri bir amaca göre düzenleyen ve hareket ettiren ilkeyi işaret eder.

Herakleitos

Ephesos’ta (İzmir/Efes/Selçuk) yaşamıştır. Varlıklar üzerine oluş düşüncesiyle öne çıkmıştır. Yapıtlarının anlaşılması güç olması ve anlatımını özdeyişler şeklinde yapmasından dolayı ona “Karanlık Herakleitos” denmiştir. Düşünce tarihinde “Aynı ırmağa iki kez giremezsin” sözünün sahibidir.

Epiktetos

Hierapolis’te (Denizli/Pamukkale) doğmuştur. Stoa felsefesinin temsilcilerinden olan Epiktetos, ahlak alanındaki düşünceleriyle tanınmıştır. Dönem itibarıyla köle olarak dünyaya gelen ve sonradan kölelikten azat edilen filozoftur. Bilgelik, irade, özgürlük ve doğaya uyum gibi konularda fikirleriyle öne çıkmıştır.

Diogenes

Sinope’de (Sinop) doğmuştur. “Kinik” felsefi öğretisini savunan filozoftur. Rıhtımda bir küfenin içinde yaşayan Diogenes, hayatta malın mülkün önemli olmadığını, insanın doğaya uygun yaşamasının gerektiğini ileri sürmüştür. Kendisini ziyarete gelen Makedonya Kralı Büyük İskender’in “Benden bir isteğin var mı?” sözüne karşılık “Gölge etme başka ihsan istemez.” sözüyle düşüncelerini açıkça ortaya koymuş bir filozoftur.

Lukianos (Lukiyanos)

Şamişat’ta (Adıyaman/Samsat) doğmuştur. Özellikle ahlakla ilgili eserler vermiştir. Güçlü bir retorikçidir (Söz ile ikna etme sanatı.). Dönemin özellikle de Kiniklerin düşüncelerini ve mitolojik inanışlarını eleştirmiştir.

Ksenofanes (Kısefones)

Kolophon’da (İzmir/Değirmendere) doğmuştur. İnsan ve toplumun kültürel yaşantısıyla ilgili düşünceler oluşturmuştur.

Aristoteles

Felsefe tarihinin en önemli filozoflarından Aristoteles, yaşamının bir kısmını Assos’ta (Çanakkale/Ayvacık) geçirip burada felsefi çalışmalar yaptığı için Anadolu’da yaşayan filozoflar arasında sayılmıştır.

Mantık, siyaset ve biyoloji gibi birçok bilgi alanında çalışmalarıyla öne çıkan Aristoteles, o dönem itibarıyla bu alanların çoğunda ve etkisi çağlar boyu süren görüşler ortaya koymuştur.

Kendinden önceki felsefeler ve bilimsel çalışmalar hakkında vermiş olduğu bilgiler dolayısıyla ilk felsefe ve bilim tarihçisi olarak da bilinir. Canlıları sınıflandırması bakımından da ilk biyolog olarak bilinen Aristoteles, bunlarla beraber Makedonya Kralı Büyük İskender’in öğretmenliğini de yapmıştır.

Kleanthes

Çanakkale Ayvacık’ta doğmuştur. Kleanthes, Atina’ya gittikten sonra Zenon’un öğrencisi olmuş ve o öldükten sonra okulunun başına geçmiştir. Çok yoksul olan ve bahçelerde çalışan Kleanthes’in ilk mesleği de boksörlüktür.

Antik Yunan hem coğrafi hem de sosyal yapısıyla oldukça önemlidir. Ayrıca ‘agora’ adı verilen meydanlarında gerçekleşen konuşmalar, hitabete verdikleri önemle de siyaset, matematik, felsefe gibi daha bir çok alanda öne çıkmışlardır. Bu listeyi bu dönemde yaşayan filozoflar üzerine yapıp kısa açıklamalarda bulunacağım. Sıralamayı yaparken doğum yıllarını esas aldığımı da belirtmek isterim.

♦ Thales MÖ 624 – MÖ 546

Miletlidir. Matematik ve geometri eğitimi almış, astronomi alanında da ilerlemiştir.Felsefi olarak da her şeyin özünün su olduğunu söyler. Günümüzde geometride kullandığımız Thales teoreminin babasıdır.

♦ Anaximandros MÖ 610 – MÖ 546

Sokrates öncesi filozoflardan olan bu kişi ise Thales’in öğrencisidir. Dünyanın silindir şeklinde olduğunu söyler ve dünyayı evrenin merkezine koyar. Bunların dışında evrime dair de fikirleri vardır.

♦ Anaximenes MÖ 585 – MÖ 528

Miletli olup Anaximandros’un öğrencisidir. Milet Okulu’nun son filozofudur. Toprak, ateş, su ve havayı felsefede ilk kez konu edinen kişidir.

♦ Pythagoras (Pisagor) MÖ 570 – MÖ 490

İyonyalı olan bu filozofumuz aynı zamanda matematikçidir. Günümüzde geometride kullandığımız sevimli Pisagor Teoremini bulmuştur.

♦ Ksenofanes MÖ 570 – MÖ 480

Elea Okulu’nun kurucusudur. Parmenides’in hocasıdır. Din alanındaki yorumlarıyla monoteistliğe kapı açmıştır.

♦ Heraklitos MÖ 535(?)- MÖ 475

Sokrates öncesi filozoflardandır. Efesli olan Heraklitos rasyonalizmi savunmuştur. Ayrıca meşhur ‘Bir nehirde iki kere yıkanılmaz.’sözünün sahibidir.

♦ Parmenides MÖ 515

Bu filozofumuz da rasyonalizmi savunmuş olup kendisi bir doğa filozofudur. Ayrıca evrende her şeyin sabit olduğunu söyler.

♦ Anaksagoras MÖ 510

Tabiat Üzerine adlı bir eseri vardır. Ayrıca Ay ve Güneş’in herhangi bir kutsallığının olmadığını söylemiş. Ay’ın sadece bir taş kütlesi Güneş’in de ateş topu olduğunu söylemiştir.

♦ Empedokles MÖ 495 – MÖ 444

Doğa filozofudur. Dört temel elemanın( ateş, su, toprak, hava) sevgi ve iticilik gücü ile birleşip ayrıldığını söyler.

♦ Elealı Zenon MÖ 490 – MÖ 430

Elea Okulu’nun önemli bir filozofudur. Diyalektik yönteminin kurucusu olup varlığın bir olduğunu çokluğun ise olanaksız olduğunu söyler.

♦ Gorgias MÖ 483 – MÖ 375

İtalya doğumlu olan bu filozof ise bir şey var olamaz, var olsa bile bilinemez, bilinse de başkalarına aktarılamaz der.

♦ Protagoras MÖ 481- MÖ 420

İnsan her şeyin ölçüsüdür diyen Protagoras hayatının büyük çoğunluğu Atina’da geçirmiştir. Sofizmin öncülerindendir.

♦ Samoslu Melissus MÖ 470 – MÖ 430

Elea Okulu’nun önemli isimlerinden ve Parmanides ile Elealı Zenon’un öğrencisidir.

♦ Sokrates MÖ 469-339

Kötülüğün bilginin eksikliğinden geldiğini ve felsefenin bizleri bilmeye yönlendirdiğini söyler.

♦ Prodikos MÖ 465-395

Keos Adası’nda doğmuştur. Retorik Okulu açmıştır. Bu filozof da insanların yararlı gördükleri her şeyi Tanrı zannettiklerini söyler.

♦ Demokritos MÖ 460- MÖ 370

Gülen Filozof diye bilinir. Yaşamı konusunda pek bir bilgi yoktur. Diğer filozoflardan farklı olarak etik konusuna da değinir.

♦ Thrasymakhos MÖ 459- MÖ 400

Platon’un Devleti’nde ortaya çıkar.

♦ Glaukon MÖ 445

Platon’un abisidir. Politeia’da mağara alegorisi kısmında geçer.

♦ Antisthenes MÖ 445- MÖ 365

Kinik Okulu’nun kurucularındandır. Yaşamın amacının mutluluk olduğunu ve buna da erdemli olarak ulaşabileceğimizi söyler.

♦ Hippias MÖ 443- MÖ 399

Sofistlerdendir. Aynı zamanda matematikçidir.

♦ Platon MÖ 427- MÖ 347

Sokrates’in öğrencisi, Aristoteles’in hocasıdır. Devlet kitabı günümüzde özellikle siyaset bilimi öğrencilerinin başucu kitabıdır.

♦ Diogenes MÖ 412-323

Sinoplu olup Yunanistan’da sürgün hayatı sürmüştür. Antisthenes’in öğrencisidir.

♦ Aristoteles MÖ 384- MÖ 322

Felsefe, siyaset, fizik gibi birçok alanda etkilidir.

♦ Kıbrıslı Zenon MÖ 335-MÖ 263

Stoa Okulu’nun kurucularındandır.

♦ Kallikles

MÖ dördüncü yüzyılda yaşamıştır.

♦ Leukippos

MÖ beşinci yüzyılda yaşamıştır.